Thượng viện bắt đầu luận tội ông Trump, nước Mỹ nín thở chờ địa chấn

Thượng viện Mỹ hôm 16/1 đã bắt đầu phiên tòa luận tội Tổng thống Donald Trump bằng các thủ tục mang tính nghi lễ trước khi các màn tranh luận chính thức bắt đầu vào thứ Ba tuần tới, 21/1.

Đoàn nghị sĩ Dân chủ mang bản luận tội Tổng thống Trump trình lên Thượng viện ngày 16/1. Ảnh: AP

Theo CNN, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Adam Schiff, chính khách Dân chủ dẫn đầu nhóm nghị sĩ đóng vai trò công tố viên trong phiên tòa đã đọc to các điều khoản luận tội Tổng thống Trump trước Thượng viện. Trước đó không lâu, ông Schiff và một đoàn nghị sĩ Dân chủ đã mang bản luận tội của Hạ viện trình lên Thượng viện theo một nghi thức hiếm thấy, được tờ Washington Post mô tả như “tên lửa tầm thấp nhất thế giới xuyên qua tòa nhà Quốc hội".

Vài giờ sau, Chánh án Tòa tối cao John Roberts tuyên thệ nhậm chức chủ tọa phiên tòa xử lãnh đạo Nhà Trắng. Tiếp đó, từng thượng nghị sĩ lần lượt bước lên tuyên thệ trước mặt ông Roberts, cam kết sẽ "chí công vô tư" khi tham gia phiên tòa quyết định xem liệu có nên phế truất ông Trump hay không.

Kết quả phiên tòa sẽ mang tính quyết định. Trong viễn cảnh xấu nhất, nếu 2/3 trong tổng số 100 thượng nghị sĩ bỏ phiếu ủng hộ kết tội tổng thống, tương đương ít nhất 20 nghị sĩ Cộng hòa tại Thượng viện "phản bội" đảng, ông Trump sẽ mất chức và phải rời khỏi Nhà Trắng khi chưa hết nhiệm kỳ. Kịch bản này được tin khó có khả năng xảy ra khi đảng Cộng hòa đang nắm quyền kiểm soát Thượng viện với 53/100 ghế và họ nhìn chung vẫn đồng thuận đứng về phía ông Trump.

Tuy nhiên, giới quan sát nhận định, phiên tòa luận tội lãnh đạo Nhà Trắng đương nhiệm vẫn tiềm ẩn nhiều kịch tính và có thể cả những diễn biến gây kinh ngạc khi lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell điều phối các yêu cầu của phe Cộng hòa, đối phó với sức ép từ các nghị sĩ Dân chủ cũng như những ý kiến bất chợt của Tổng thống Trump và các thông điệp do tài khoản Twitter của ông đăng tải.

Đầu tuần này, Hạ viện nằm dưới sự kiểm soát của đảng Dân chủ đã công bố thêm các bằng chứng mới, dự kiến trình lên Thượng viện để phục vụ phiên tòa luận tội ông Trump. Các bằng chứng này bao gồm những tin nhắn văn bản và bản ghi nhớ chép tay của Lev Parnas, cộng sự của Rudy Giuliani, luật sư riêng cho tổng thống Trump. Chúng cho thấy ông Parnas đã tìm cách sắp xếp một cuộc gặp giữa ông Giulian với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng như kết nối với các thành viên chính phủ Ukraina, đồng thời hé lộ thêm chi tiết về những nỗ lực của ông Giuliani nhằm loại trừ Đại sứ Mỹ tại Ukraine khi đó Marie Yovanovitch.

Trước khi Thượng viện bắt đầu phiên tòa luận tội, Tổng thống Trump đã phải đón nhận tin buồn. Văn phòng Thẩm định trách nhiệm chính phủ (GAO), một cơ quan độc lập, phi đảng phái thuộc Quốc hội Mỹ cùng ngày 16/1 ra tuyên bố kết luận, Nhà Trắng đã vi phạm Đạo luật kiểm soát ngăn chặn có từ năm 1974 khi trì hoãn thực hiện cấp phát các khoản viện trợ an ninh cho Ukraine mà Quốc hội đã phê duyệt để gây sức ép buộc Kiev phải xúc tiến điều tra cha con cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden như ông Trump mong muốn.

Phán quyết của GAO dường như đã xác thực các cáo buộc của phe Dân chủ về việc Tổng thống Trump đã lạm quyền và phá luật trong bê bối Ukraine, nguyên nhân khiến Hạ viện xúc tiến cuộc điều tra luận tội ông sau khi một thành viên giấu mặt thuộc cộng đồng tình báo Mỹ đệ đơn tố cáo.