Mỹ đã “nhúng tay” vào cuộc đàm phán Nhật Bản-Liên Xô về quần đảo Kuril thế nào?

Mỹ đã “nhúng tay” vào cuộc đàm phán Nhật Bản-Liên Xô về Quần đảo Kuril thế nào? (Ảnh minh họa)

Các nhà báo của đài truyền hình TBS Nhật Bản mới đây đã tìm thấy những lá thư của một cựu nhân viên ngoại giao, ông Syun-ichi Matsumoto, người đã đại diện cho Tokyo trong cuộc đàm phán với Moscow về số phận của quần đảo Kuril.

Các lá thư cho thấy Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ John Dulles đã gây áp lực cho phía Nhật Bản nhằm cố gắng cản trở thỏa thuận.

"Bộ trưởng Ngoại giao Dulles bắt đầu nói những điều phi lý, rằng nếu Liên Xô nhận được Quần đảo Chisima (tên tiếng Nhật của quần đảo Kuril và Sakhalin), thì quần đảo Ryukyu sẽ thuộc về Hoa Kỳ", nhà ngoại giao đề cập đến trong bức thư viết ngày 20/8/1956.

Quần đảo Ryukyu ở Biển Hoa Đông đã bị quân đội Mỹ chiến đóng sau Trận Okinawa năm 1945, một trong những trận chiến đẫm máu nhất trong mặt trận Thái Bình Dương. Đây được xem là trận chiến lớn nhất diễn ra cả trên không và mặt đất, kéo dài vài tháng, cướp đi hàng ngàn sinh mạng mỗi bên. Hòn đảo lớn nhất của quần đảo Ryukyulà Okinawa, nằm dưới sự quản lý của Hoa Kỳ cho đến năm 1972. Hiện giờ vẫn có căn cứ quân sự Hoa Kỳ đóng quân tại đây.

Sau chiến tranh thế giới II, các đảo Iturup, Kunashir, Shikotan và Habomai đã được Liên Xô tiếp quản. Vào tháng 10/1956, Liên Xô và Nhật Bản đã ký Tuyên bố chung về việc chấm dứt tình trạng chiến tranh giữa các quốc gia và khôi phục quan hệ ngoại giao. Tài liệu đã ghi rõ rằng hai bên từ bỏ các yêu sách lẫn nhau phát sinh do chiến tranh, và Moscow cũng khước từ các yêu sách bồi thường đối với Tokyo.

Từ sau năm 1945, quan hệ giữa Nhật Bản và Liên Xô trước đây, cũng như với Nga hiện giờ vẫn luôn bị ảnh hưởng bởi những bất đồng xung quanh chủ quyền của bốn hòn đảo thuộc quần đảo mà Nga gọi là Nam Kuril, Nhật Bản gọi là Vùng lãnh thổ phía Bắc.

Tuy nhiên gần đây, các cuộc đàm phán về việc ký kết thỏa thuận hòa bình đang được tăng cường. Trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov lưu ý, điều kiện quan trọng để giải quyết vấn đề là Nhật Bản phải công nhận về kết quả của Chiến tranh thế giới II và chủ quyền của Nga đối với quần đảo Kuril.