Mặt bằng lãi suất 2020 có thể giảm nhẹ

Mặt bằng lãi suất huy động có diễn biến tăng nhẹ trong 10 tháng đầu năm 2019 trước khi giảm mạnh trong tháng 11 do quyết định điều chỉnh trần lãi suất huy động của NHNN.

Trong năm 2020, thách thức lớn cho việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN đến từ xu hướng bật tăng trở lại của lạm phát (do giá thịt lợn tăng cao và việc điều chỉnh giá các nhóm hàng do Nhà nước quản lý như giá khám chữa bệnh,...).

Dù CPI có thể sẽ không tăng cao lên mức quá rủi ro nhưng cũng là một trở ngại khiến NHNN khó mạnh tay trong việc cắt giảm thêm các loại lãi suất điều hành như trần lãi suất huy động, lãi suất OMO, lãi suất tín phiếu…, nhất là trong nửa đầu năm 2020.

Trên cơ sở đó, Công ty Chứng khoán BVSC mới đây đưa ra dự báo mặt bằng lãi suất năm 2020 nhiều khả năng sẽ ổn định, không tăng thêm so với cuối 2019.

Theo kịch bản lạm phát hạ nhiệt dần trong 6 tháng cuối năm 2020, NHNN sẽ có dư địa để xem xét cắt giảm các loại lãi suất điều hành nếu tăng trưởng GDP chậm lại đáng kể.

“Mặt bằng lãi suất huy động nói chung sẽ vẫn duy trì ở mức như hiện tại, khó có khả năng giảm sâu tại các ngân hàng chưa đáp ứng được các yêu cầu về hệ số an toàn vốn” – BVSC nhận định.

Ảnh minh họa.

Về tỷ giá, Việt Nam có cán cân thanh toán tổng thể thặng dư kể từ năm 2016 đến nay là đặc điểm khác biệt so với năm 2015 và 2007-2011 (giai đoạn VND mất giá mạnh).

Sự thặng dư đến từ cả cán cân vãng lai và cán cân vốn. Dự báo cán cân thanh toán tổng thể sẽ tiếp tục thặng dư ở mức cao trong năm 2020, chủ yếu nhờ xuất siêu, dòng vốn FDI và nguồn kiều hối ổn định.

Áp lực đối với tỷ giá năm 2020 sẽ đến từ xu hướng tiếp tục yếu đi của đồng NDT (dự báo sẽ mất giá thêm 3-4% nếu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang) và các đồng tiền thuộc hệ thống tiền tệ châu Âu khác khiến sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam suy giảm.

Tuy nhiên, theo BVSC rủi ro Việt Nam bị Mỹ đưa vào danh sách “thao túng tiền tệ” là một rủi ro lớn, buộc NHNN phải thận trọng trong việc giảm giá mạnh VND. Dự báo VND sẽ giảm giá tối đa khoảng 2% trong năm 2020.

Tính đến nay, NHNN mới có một lần điều chỉnh giảm 0,25% lãi suất điều hành vào tháng 9/2019. Hiện dư địa để NHNN cắt giảm tiếp lãi suất điều hành là khá nhiều. Mặc dù vậy, tác động của việc giảm lãi suất điều hành đến mặt bằng lãi suất cho vay ở Việt Nam là hạn chế.

Ngoài ra, hai yếu tố là lộ trình kiểm soát rủi ro (tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ được giảm dần từ mức 40% hiện nay xuống 0% kể từ đầu 2022) và nâng cao năng lực tài chính (áp dụng chuẩn Basel II kể từ đầu 2020) cho hệ thống ngân hàng sẽ vẫn khiến mặt bằng lãi suất huy động khó giảm mạnh trong 2 năm tới.

Về trung hạn, mục tiêu tăng trưởng tín dụng của Việt Nam trong 2 năm tới sẽ duy trì ở mức 12-14% do Chính phủ vẫn đang kiên định với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Khó có khả năng tăng trưởng tín dụng được nới lỏng lên mức cao trên 15%.

Tuy hạn mức chung cho hệ thống không được nới thêm nhưng việc phân bổ hạn mức tín dụng cho từng ngân hàng sẽ theo hướng thị trường hơn, dựa vào mức độ đủ vốn và khả năng quản trị rủi ro của mỗi ngân hàng thay vì “cào bằng” tăng trưởng tín dụng cho toàn hệ thống.