Diễn tập hải quân IMX 19 ở Vịnh Ba Tư đẩy Mỹ và Iran đến bờ vực chiến tranh?

Ngày 23/10, theo báo cáo của Sohu (Trung Quốc), thời gian qua, Trung Đông luôn là khu vực hỗn loạn nhất trên thế giới, ngoài các tranh chấp địa chính trị vốn có như mâu thuẫn sắc tộc, tranh chấp tôn giáo và tranh chấp dầu mỏ trong khu vực, sự can dự chính trị và quân sự của các nước phương Tây do Mỹ lãnh đạo cũng làm tăng thêm căng thẳng tại khu vực này.

Trong những năm gần đây, Mỹ duy trì các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ với Iran, không chỉ trừng phạt về kinh tế mà còn duy trì lực lượng quân sự thường trực ở Vịnh Ba Tư. Đặc biệt, Mỹ còn đang là một bên tham gia và chỉ đạo một cuộc diễn tập quy mô lớn ở vùng biển Trung Đông, với sự tham gia của hàng chục quốc gia, điều này tạo ra sự đe dọa quân sự lớn đối với Iran.

Diễn tập IMX 19 do Mỹ tổ chức sẽ là cuộc diễn tập có quy mô lớn nhất trong lịch sử diễn tập Hải quân chung trên thế giới. Nguồn: Sohu

Ngày 22/10, Đài truyền hình Iran cho biết, Mỹ đã chính thức khởi động cuộc diễn tập trên biển quốc tế năm 2019 mang mật danh “IMX 19”. Tham gia cuộc diễn tập lần này có lực lượng Hải quân của 50 quốc gia, phạm vi cụ thể của cuộc tập trận sẽ mở rộng ra nhiều vùng biển chiến lược khác ở Vịnh Ba Tư và Trung Đông, cuộc tập trận này sẽ do Bộ Tư lệnh Trung tâm Hải quân Mỹ và Hạm đội thứ 5 chỉ đạo.

Theo Trung tướng Jim Malloy, Tư lệnh Hạm đội 5 hải quân Mỹ, người chỉ huy trực tiếp cuộc diễn tập, cuộc diễn tập IMX 19 sẽ diễn ra trong thời gian tương đối dài, kết thúc vào ngày 12/11/2019. Đây là cuộc tập trận có quy mô lớn nhất trong lịch sử diễn tập Hải quân chung quốc tế, tiến hành ở nhiều vùng biển và phạm vi rộng hơn năm 2018, nội dung diễn tập sẽ bao gồm các yếu tố cơ bản của các hành động bảo đảm an ninh trên biển.

Theo báo cáo, tính đến nay đã có hơn 20 quốc gia tham gia cuộc diễn tập lần này, khu vực diễn tập bao gồm nhiều vùng biển, phương án diễn tập của các đội đa quốc gia do lực lượng hải quân của nhiều nước tạo thành rất phong phú, bao gồm huấn luyện chỉ huy, điều động binh lính, diễn tập hạm đội liên hợp và diễn tập mô phỏng máy tính…

Ngoài ra, theo thông báo của Ban Tin tức Hải quân Mỹ, cuộc diễn tập IMX 19 sẽ là cuộc diễn tập liên hợp đa năng nhất, các vùng biển tiến hành diễn tập bao gồm Vịnh Ba Tư, Vịnh Ô-man, Biển Đỏ và thậm chí một số vùng của Ấn Độ Dương, tổng diện tích mặt biển tổ chức diễn tập là khoảng 2,5 triệu dặm vuông. Các lực lượng quân sự tham gia diễn tập đã bắt đầu triển khai hoạt động trên một số tuyến đường thủy lớn như Kênh đào Suez và Eo biển Hormuz.

Hội nghị về kế hoạch “IMX 19” ở thủ đô Manama/ Bahrain đã diễn ra từ tháng 7/2019. Nguồn: Sohu

Cuộc diễn tập hải quân đa quốc gia quy mô lớn lần này sớm đã được Mỹ đưa ra. Tháng 7/2019, tại Hội nghị về kế hoạch “IMX 19” ở thủ đô Manama, Bahrain, Trung tướng Maloy đã chỉ ra rằng, “cuộc tập trận hàng hải quốc tế này có giá trị lớn”. Trên thực tế, Trung tướng Maloy nói “giá trị lớn” là bởi vì nó liên quan chặt chẽ đến cục diện quan hệ Mỹ – Iran đang nóng lên trong những năm gần đây.

Kể từ khi Nhà Trắng tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran vào đầu tháng 5/2018, quan hệ Mỹ và Iran ngày càng trở nên xấu đi. Tháng 5/2019, Mỹ đã một lần nữa đẩy mạnh các lệnh trừng phạt đối với Iran, với ý đồ chấm dứt hoàn toàn hoạt động buôn bán dầu mỏ của Iran để làm suy yếu trụ cột nền kinh tế quốc gia này. Đồng thời, cũng liên tiếp điều động lực lượng Hải Không quân mạnh mẽ đến đồn trú ở Vịnh Ba Tư và khu vực xung quanh để thể hiện thái độ cứng rắn của mình.

Kết quả của các hành động của Mỹ là, từ tháng 5 – 6/2019 ở Vịnh Ba Tư, một loạt tàu chở dầu đã bị tấn công và giam giữ, ngay cả máy bay không người lái Global Hawk của Mỹ cũng bị bắn hạ. Hàng loạt các sự kiện tiêu cực như vậy xảy ra đã đẩy Mỹ và Iran tới bờ vực chiến tranh. Đây cũng là nguyên nhân mà kể từ đầu tháng 7/2019, Tổng thống Trump đã thúc giục mạnh mẽ các đồng minh thành lập “Liên minh hộ tống Vịnh Ba Tư” cùng với Mỹ. Việc thành lập liên minh này đã thể hiện rõ ý đồ đối phó với Iran. Ý đồ của Mỹ sẽ chỉ làm kích động thêm tâm lý đối kháng của người Iran.

Ngày 14/8, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói rằng, cho dù nỗ lực của Mỹ có được thực hiện hay không, thì nó cũng sẽ không giúp gì cho sự ổn định của tình hình. Đồng thời cũng khẳng định rằng, Iran có đủ khả năng duy trì an ninh ở khu vực Vịnh Ba Tư.

Diễn tập IMX 19 liệu có là “giọt nước làm tràn ly” trong quan hệ Mỹ - Iran? Nguồn: Sohu

Mỹ vẫn bất chấp và tạo ra nhiều hành động có tính nguy hiểm ở vùng biển Trung Đông, cuộc tập trận “IMX 19” lần này cũng là một hành động như vậy, thông tin được đưa ra từ Tổng thống Trump trong những ngày gần đây càng là minh chứng cho điều này.

Ngày 21/10, theo thông báo của Hãng thông tấn ITAR-TASS (Nga), phát biểu tại cuộc họp báo trong Phòng Bầu dục Nhà Trắng, Tổng thống Trump nói rằng, “chúng tôi đang nỗ lực tránh chiến tranh, nhưng chúng tôi khả năng bắt buộc phải tham chiến… chúng tôi đã chuẩn bị tốt hơn bao giờ hết”. Câu nói này được giới chuyên gia quân sự đánh giá, một khi Iran tiến hành các hành động mà Mỹ không thể chấp nhận được, Mỹ sẽ áp dụng hành động quân sự với Iran trong thời gian tới.

Về phía Iran, Iran cũng thể hiện thái độ cứng rắn với Mỹ. Ngày 22/10, theo báo cáo của Đài truyền hình Iran, Thiếu tướng Mohammad Baqeri - Tham mưu trưởng Các Lực lượng Vũ trang Iran nhấn mạnh đến sức mạnh răn đe của Cộng hòa Hồi giáo và cảnh cáo, “nếu như kẻ địch dám khai chiến, tiến hành bất kỳ hành động xâm lược nào với Iran, họ sẽ không thể không trả một giá đắt, các cuộc đối kháng này sẽ chỉ mang lại hậu quả nghiêm trọng cho kẻ địch mà thôi”.

Từ đó có thể thấy quan hệ Mỹ - Iran đang ngày càng xấu đi, nhiều khả năng thời gian tới sẽ bước vào giai đoạn đỉnh điểm khi mà thời điểm này Bộ Tư lệnh Trung tâm Hải quân Mỹ và Hạm đội 5 đang chỉ huy một cuộc tập trận hàng hải quy mô lớn có sự tham gia của hàng chục quốc gia, dẫn dắt lực lượng hải quân của các quốc gia này đến Trung Đông. Cùng với đó, Tổng thống Trump còn đưa ra tuyên bố đe dọa Iran, điều này chắc chắn sẽ chỉ kích thích cuộc đối đầu giữa Iran và Mỹ.