Dịch sởi bùng phát: Người lớn anti - vắc xin, trẻ em “gánh đủ”

Báo cáo của Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho hay đến nay đã có 44/63 tỉnh, thành phố ghi nhận các trường hợp mắc sởi rải rác, chủ yếu ở trẻ em dưới 10 tuổi nhưng cũng ghi nhận nhiều trường hợp mắc sởi ở người lớn.

Trong số các trường hợp mắc sởi có đến 98,7% có tiền sử chưa tiêm vắc xin sởi hoặc không rõ tiền sử tiêm vắc xin sởi.

Các trường hợp mắc tập trung chủ yếu tại các tỉnh, thành phố vùng sâu, vùng xa còn có tỷ lệ tiêm chủng vắc xin sởi thấp và những đô thị có số trẻ di biến động lớn nên có nguy cơ cao bùng phát dịch.

Người lớn anti vắc xin, trẻ em gánh hậu quả

Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Văn Kính, Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết, dịch sởi là bệnh lây truyền qua đường hô hấp nên sẽ lan truyền rất nhanh và tỉ lệ tấn công của bệnh dịch này là 100%. Những ai chưa có miễn dịch sởi mà phơi nhiễm với bệnh nhân mắc sởi thì kiểu gì cũng mắc bệnh. Càng những nơi tụ tập đông người thì càng có nguy cơ bùng phát dịch sởi mạnh.

Từ trước, dịch sởi gây ra bệnh dịch thường xuyên, thành các vụ dịch nho nhỏ ở khắp nơi trên toàn cầu  nhưng từ ngày có vắc xin, chúng ta đã và đang khống chế nó. Với thành tựu của vắc xin, thành công nhất là đậu mùa. Chúng ta đã thanh toán từ 1970, sau đó đến bại liệt, rải rác các nước cũng công bố thanh toán, trong đó có Việt Nam, nhưng sởi thì vẫn chưa công bố thanh toán được bởi vì nó vẫn bùng phát hết sức mạnh mẽ.

Ở nước ta, năm 2014, bùng phát ổ dịch rất lớn tại bệnh viện Nhi TƯ. Từ tháng 6/2018, dịch sởi bùng phát rất mạnh ở khu vực Mỹ La tinh, khu vực châu Phi. Nó là 1 trong 10 sự kiện bệnh dịch bùng phát năm 2018 được WHO ghi nhận cùng sốt xuất huyết, tay chân miệng, bệnh tả lợn châu phi.

Đối với nước ta, rải rác trong các năm vẫn có dịch sởi, nhưng nó bùng phát ở diện hẹp, riêng năm nay, bùng phát ở diện rộng. Ghi nhận cho đến bây giờ, theo báo cáo của cục Y tế dự phòng, 44 tỉnh thành ghi nhận đã có ca mắc sởi.

Tại BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, nếu trong cả năm 2018 chỉ ghi nhận 86 trường hơp mắc sởi, thì trong những ngày đầu năm 2019 đã có gần  200 ca mắc sởi cả người lớn và trẻ em. Những bệnh nhân đến chủ yếu là Hà Nội, sau đó là các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nam Hòa Bình, Vĩnh Yên.

"Hiện bệnh viện đang điều trị hơn 30 trường hợp mắc sởi cả người lớn, trẻ em. Số bệnh nhi mắc sởi, chỉ ca nặng, chúng tôi mới cho nhập viện. Trung bình 3-5 trường hợp/ngày", ông Kính nói.

Theo Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới Trung ương, dịch sởi lan tràn nhanh trên diện rộng, cơ địa trẻ nhỏ, dưới 9 tháng tuổi, miễn dịch sởi kém, nguy cơ biến chứng lớn, nhiều nhất là viêm phổi, viêm thanh quản, phù nề, khó thở, tắc thở.

Biến chứng thường gặp khác, đó là các bà mẹ kiêng nước, kiêng gió, không vệ sinh cho con dẫn tới thối xương hàm mà chúng ta gọi là cam tẩu mã. Hoặc biến chứng viêm kết mạc, hoặc mù. Do vậy, trong phác đồ điều trị phải bổ sung vitamin A cho những trẻ mắc sởi để dự phòng viêm loét giác mạc.

Biến chứng khác do sởi là trẻ bị tiêu chảy. Nếu không cấp cứu kịp thời thì bị trụy mạch, huyết áp…  Một trong những biến chúng cực kỳ nguy hiểm khác của sởi đó là dẫn đến não viêm sau sởi. Bệnh nhân lơ mơ, hôn mê, co giật. Cả người lớn và trẻ em đều có nguy cơ viêm não sau sởi.

Đáng ngại là sai lầm lớn nhất của các bà mẹ khi có con mắc sởi hiện nay theo ông Kính đó là  đưa con đến bệnh viện muộn. Khi đó, trẻ đã xuất hiện các biến chứng như tiêu chảy, khó thở. Một số trường hợp còn không chịu mang con đến viện mà tự chữa trị, kiêng nước, kiêng gió, thậm chí là kiêng kỹ quá dẫn đến hậu quả con bị cam tẩu mã, mắt bị viêm giác mạc,… rất nguy hiểm. Khi các mẹ đưa con đến bệnh viện muộn quá, nguy cơ biến chứng xuất hiện, nguy hiểm đến tính mạng.

Trả lời câu hỏi, phải chăng tuyên truyền của các cơ quan chuyên môn chưa đủ mạnh khiến cho phong trào anti vắc xin “lên cao” đẩy người dân không đưa con đi tiêm phòng bệnh, ông Kính cho rằng, vắc xin là biện pháp chủ động phòng ngừa bệnh rất tốt trên phạm vi toàn cầu. Từ ngày có vắc xin, ngành y tế, bác sỹ rất hạnh phúc vì không còn chứng kiến nhiều ca tử vong do dịch bệnh nguy hiểm.

“ Nhưng nếu người dân anti vắc xin, dịch bệnh sẽ bùng phát. Khi bùng phát, một mặt gây tác động đến sức khỏe con người, tỉ lệ tử vong lớn hơn rất nhiều so với biến chứng do vắc xin gây ra.

Do đó, cả thế giới khuyến cáo phải tiêm vắc xin. Vì nếu không tiêm vắc xin, không tạo được miễn dịch cho mọi người. Ở nước ta, 1 trẻ nằm viện thì có ít nhất 2 người đi cùng chăm sóc.

Khi đó, phải nghỉ việc cơ quan để chăm sóc, giảm thu nhập, thậm chí, người chăm sóc, nếu không tiêm vắc xin phòng bệnh cũng sẽ bị mắc bệnh. Lúc đó, sẽ lần lượt nằm viện, gây ra gánh nặng về mặt kinh tế”, ông Kính nhấn mạnh.

Do đó, biện pháp quan trọng nhất hiện nay đối với cộng đồng đó chính là vận động mọi người đưa các cháu bé đi tiêm phòng vắc xin phòng bệnh sởi đặc biệt là các phụ nữ có ý định mang thai nên tiêm phòng vắc xin sởi, rubella, quai bị dự phòng 3 trong 1.

Đối với hệ thống các bệnh viện, Bộ Y tế đã có chỉ đạo các bệnh viện phải chuẩn bị cơ sở vật chất, để thu dung, điều trị  các bệnh nhân sởi đến khám và điều trị, thực hiện đúng nghiêm ngặt các yếu tố cách li theo chuẩn hướng dẫn của Bộ Y tế về chuẩn đoán và điều trị bệnh sởi.