Vì sao TQ vẫn "tung hoành" ở vùng đặc quyền kinh tế của Philippines trên Biển Đông?

Theo Diplomat, đây là một phần trong bài diễn văn kéo dài hơn một giờ đồng hồ với nội dung bảo vệ phương án không đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông hôm 22/7 của Tổng thống Duterte.

Cũng theo ông Duterte, ông không muốn đưa các lực lượng vũ trang Philippines rơi vào vòng nguy hiểm khi phải chiến đấu chống lại Trung Quốc, đội quân hùng mạnh và đang chiếm ưu thế ở Biển Đông.

Tổng thống Rodrigo Duterte thừa nhận, Philippines không có cách nào để ngăn cản ngư dân Trung Quốc đánh bắt ở vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này trên Biển Đông.

“Khi ông Tập nói tôi muốn đánh bắt ở đây, ai có thể ngăn cản ông ấy?”, tuyên bố của ông Duterte nhắc tới nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình.

“Tôi sẽ điều động lực lượng thủy quân lục chiến tới xua đuổi ngư dân Trung Quốc, nhưng tôi dám chắc rằng không ai trong số họ còn sống sót trở về”, ông Duterte nói.

“Nếu tôi điều động tàu hộ vệ mới của Philippines, chúng sẽ bị phá hủy vì những tên lửa dẫn hướng mà Trung Quốc triển khai sẵn ra một hòn đảo”, Tổng thống Duterte nhắc tới hòn đảo vốn là rạn san hô bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép và tiến hành quân sự hóa trên thực thể này.

“Tên lửa mạnh nhất mà Trung Quốc triển khai ra đảo có thể tấn công Manila chỉ trong 7 phút. Vậy các ngài muốn chiến tranh ư?”, ông Duterte nhấn mạnh.

Cũng theo nhà lãnh đạo Philippines, ông đã đàm phán với phía Trung Quốc để các ngư dân Philippines được phép quay trở lại đánh bắt ở những ngư trường truyền thống mà trước đó phía Trung Quốc đã dùng vũ lực để xua đuổi ngư dân Philippines.

"Tôi nói với ông ấy rằng 'xin hãy vui lòng cho phép' (ngư dân Philippines đánh bắt cá) bởi vì trước đây họ (Trung Quốc) đã xua đuổi ngư dân của chúng ta.", ông Duterte chia sẻ. 

Liên quan đến việc cho phép ngư dân Trung Quốc hoạt động đánh bắt trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines. Tổng thống Duterte cho rằng điều này không vi phạm hiến pháp Philippines.

Bởi theo ông Duterte, thỏa thuận đánh bắt cá với Trung Quốc sẽ giúp bảo đảm không xảy ra xung đột ở các vùng đang tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.

Cũng theo Tổng thống Duterte, ông chỉ đang trì hoãn thay vì phớt lờ thực hiện phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế để tránh chiến tranh với Trung Quốc.

"Tất nhiên, chúng ta sẽ làm nhưng là trong thời gian tới. Việc khẳng định quyền của đất nước vào thời điểm hiện tại sẽ chỉ dẫn tới chiến tranh", Tổng thống Philippines nói về việc thi hành phán quyết bác bỏ tuyên bố chủ quyền phi lý “đường chín đoạn” của Trung Quốc ở Biển Đông được Tòa Trọng tài Quốc tế ở La Hague, Hà Lan công bố vào năm 2016.

"Một cuộc đấu súng sẽ là cấp số nhân cho sự đau buồn và thống khổ. Chiến tranh sẽ để lại góa phụ và trẻ mồ côi. Tôi không sẵn sàng hay cổ súy cho khuynh hướng tạo thêm các góa phụ hay trẻ mồ côi khi chiến tranh nổ ra ngay cả ở quy mô hạn chế", ông Duterte nhấn mạnh. 

Nhà lãnh đạo Philippines còn khẳng định ông sẽ tiếp tục thuyết phục Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán ngoại giao về vấn đề tranh chấp trên Biển Đông.

Trước đó, theo phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế, Trung Quốc đã vi phạm nghĩa vụ phải tôn trọng quyền đánh bắt ở ngư trường truyền thống của ngư dân Philippines. Nguyên nhân xuất phát từ việc các lực lượng quân sự Trung Quốc ngăn cản ngư dân Philippines hoạt động ở bãi cạn Scarborough, khu vực nằm ở phía tây bắc của Philippines vào năm 2012.

Trên thực tế, dù Tòa Trọng tài quốc tế đã đưa ra phán quyết nhưng Philippines vẫn không thể ngăn chặn ngư dân Trung Quốc hoạt động đánh bắt ở bãi cạn Scarborough. Ngoài ra, phán quyết cũng không chỉ rõ đâu là những ngư trường truyền thống nằm trong EEZ của Philippines không cho phép ngư dân Trung Quốc đánh bắt.

Trong khi đó, Cố vấn An ninh quốc gia Philippines Hermogenes Esperon Jr. ngày 23/7 đã lên tiếng bác bỏ phát ngôn của Tổng thống Duterte về việc Trung Quốc "sở hữu" Biển Đông. Theo ông, Trung Quốc chỉ thiết lập sự hiện diện ở những vùng tranh chấp lãnh thổ then chốt.

"Tôi cho rằng Tổng thống không nói (Trung Quốc) 'sở hữu' mà là 'hiện diện'", ông Esperon giải thích.

Ngay cả Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana cũng nhận định, có thể Tổng thống Duterte chỉ có ý đề cập đến bãi cạn Scarborough khi ông tuyên bố Trung Quốc "sở hữu" Biển Đông.

Hiện tại, dư luận Philippines vẫn liên tiếp chỉ trích thái độ mềm mỏng của chính quyền Tổng thống Duterte trước sự hung hăng và bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Nhất là sau sự việc hôm 9/6, một tàu Trung Quốc được cho đã tấn công tàu cá FB Gimver 1 của Philippines khiến tàu này bị chìm trên khu vực Biển Đông. Đáng nói, sau vụ tấn công, tàu Trung Quốc nhanh chóng rời khỏi hiện trường để mặc 22 ngư dân Philippines chơi vơi trên biển. Rất may, một tàu của Việt Nam hoạt động gần đó đã cứu toàn bộ ngư dân Philippines.

Về phần mình, ông Dutertecho rằng, “những gì xảy ra chỉ giống như một vụ va chạm. Đây là một vụ va chạm hàng hải. Đừng tin vào những chính trị gia ngu dốt, những người muốn triển khai lực lượng hải quân tới đó”, ông Duterte phát biểu hôm 17/6.

“Đây chỉ là va chạm và đừng làm cho nó trở nên tồi tệ hơn”, ông Duterte nhấn mạnh Philippines chưa sẵn sàng đấu lại Trung Quốc.