Tăng tuổi nghỉ hưu: Có lo người già “tranh chỗ" trẻ, quan giữ ghế?

Bộ trưởng Bộ LĐ TB & XH Đào Ngọc Dung bên hành lang Quốc hội sáng nay

Đây là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội bên hành lang Quốc hội vào sáng nay 29/5.

Hơn 60 năm vẫn áp dụng một độ tuổi nghỉ hưu

Theo Bộ trưởng LĐTBXH, Nghị quyết 28 của Trung ương đã đặt vấn đề rất rõ mục tiêu, mục đích về điều chỉnh tuổi nghỉ hưu. Trong đó, việc điều tuổi nghỉ hưu phải tính tới yếu tố tăng trưởng việc làm, đảm bảo sự bền vững và phải căn cứ vào rất nhiều mục tiêu khác, ví dụ như giải quyết đảm bảo bền vững quỹ bảo hiểm trong lâu dài, vấn đề già hóa dân số, giảm dần khoảng cách về giới, ...

“Có thể nói mục tiêu điều chỉnh tuổi nghỉ hưu có một tầm nhìn dài, nhưng phải hành động mau lẹ, đặc biệt phải tiến tới thích ứng được già hóa dân số vào năm 2035”, Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, nhiều người nói Việt Nam đang là dân số vàng, nhưng thực chất thời điểm dân số vàng cũng đã bắt đầu chuyển từ "đang già" sang "già" vào năm 2014. Cụ thể, nếu năm 2000, một năm bình quân số người bước vào độ tuổi lao động khoảng 1,2 triệu người, tới giờ giảm xuống còn khoảng 400 nghìn người.

“Như thế, bản thân chúng ta thấy việc già hóa dân số đang diễn ra. Đến nay, tỉ lệ số người bước vào độ tuổi lao động ngày càng giảm. Việt Nam hiện có khoảng 7% số người từ 60 tuổi trở lên, nhưng nếu để chuyển từ 7% này sang 14% như một số nước như Đức, Pháp, ... thì phải mất 100 năm, Hàn Quốc và Thái Lan mất 20 năm, nhưng Việt Nam thì mất tối đa có 15 năm.Như vậy có thể thấy rằng tốc độ già hóa của Việt Nam được xếp vào nhóm những nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất hiện nay”, Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, quy định vể tuổi nghỉ hưu 60 tuổi với nam, 55 tuổi với nữ hiện đang áp dụng đã có từ những năm 1961, tức là hơn đã hơn 60 năm. Trong khi đó, tuổi thọ trung bình của Việt Nam tại thời điểm đưa ra quy định về tuổi nghỉ hưu đang áp dụng chỉ hơn 45 tuổi, mà tới nay tuổi thọ trung bình của Việt Nam đang là 76,6 tuổi, đặc biệt số người sống sau 55 tuổi với nữ hiện lên tới 79,5 tuổi.

“Như thế chúng ta thấy rằng tuổi thọ của Việt Nam hiện nay là một trong những nước có tuổi thọ cao trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Không phải chuyện người già “tranh” chỗ người trẻ

Trả lời câu hỏi “Tăng tuổi nghỉ hưu có ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của người trẻ? - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định: “Chúng ta xác định việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu thì yếu tố số một là phải đảm bảo tăng trưởng kinh tế; thứ 2 là phải đảm bảo công ăn việc làm cho giới trẻ”.

“Phải làm rõ tăng tuổi nghỉ hưu không không phải là chuyện người già “tranh” chỗ của người trẻ, quan chức “giữ” ghế để làm việc.

Tăng tuổi nghỉ hưu ở đây là chúng ta tính là tính cho tương lai, cho thế hệ sau. Nếu không tính tuổi nghỉ hưu nghĩa là chúng ta truyền gánh nặng cho thế hệ sau”- Bộ trưởng Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, cần phân biệt tuổi hưu và tuổi nghề. Tuổi hưu là quy định để đủ điều kiện để hưởng chính sách nhà nước và hưởng chế độ bảo hiểm xã hội còn tuổi nghề lại khác.

“Nghề có thể có nghề làm ngắn, nghề làm dài, ví dụ như nghề xiếc hay bóng chuyền, bóng đá thì người ta chỉ làm thời gian rất ngắn, sau đó phải chuyển nghề.

Anh được đào tạo rồi chuyển công việc khác thì cái nghề đó gắn với công việc của mỗi người nhưng có những người khi thôi làm quản lý rồi vẫn tiếp tục làm nghề của mình , như luật sư có thể làm suốt đời chứ không nhất thiết là một hai ngày”, Bộ trưởng nêu.

Với người làm ngành nghề có công việc đặc biệt như tòa án, kiểm sát hay các giáo sư, phó giáo sư, nhà khoa học giỏi… thì cần khuyến khích làm việc suốt đời.

Người lao động được chọn quyền nghỉ hưu sớm hơn

Về sự đảm bảo ổn định của quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH), theo Bộ trưởng Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội, hiện nay thời gian đóng BHXH của nam và nữ nhìn chung là thấp, đóng bình quân 20 năm, nhưng hưởng rất cao.

“Nếu như môt người đóng bình quân bảo hiểm xã hội 28 năm thì chúng ta chỉ đủ cho chính mình hưởng trong 10 năm, còn là 9,5 năm còn lại phải lấy đóng góp của thế hệ sau chia sẻ cho thế hệ hiện tại.

Do đó, riêng về việc đảm bảo cân bằng quỹ thì chúng ta điều chỉnh tuổi nghỉ hưu là cần thiết. Nhưng tăng tuổi nghỉ hưu nằm trong tổng thể rất nhiều phương án và giải quyết nhiều luật, nhiều chính sách khác như điều chỉnh về bảo hiểm, điều chỉnh công việc, thị trường lao động…”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung phân tích.

Cũng theo người đứng đầu Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội, việc điều chỉnh sẽ theo lộ trình chậm. Nếu theo phương án 1 được Chính phủ trình, tuổi nghỉ hưu của nam giới đạt 62 tuổi vào năm 2028 và tuổi nghỉ hưu của nữ giới là 60 tuổi vào năm 2035

Ngoài ra, các trường hợp người lao động suy giảm sức khỏe, lao động trong điều kiện đặc biệt, lao động nặng nhọc, độc hại có quyền được nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi.

“Chúng tôi đang thiết kế chính sách để người lao động chọn quyền nghỉ hưu sớm hơn. Người lao động chưa đủ tuổi vẫn có thể nghỉ để chờ hưu và hưởng chính sách theo quy định hiện hành. Như vậy không có nghĩa là bắt “cứng” người lao động cứ phải đủ tuổi đủ năm đóng bảo hiểm mới được nghỉ hưu”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.