Dù Mỹ ra sức dọa nạt thương vụ mua S-400, thêm một đồng minh lại sắp nhận Su-35 Nga?

Tờ Al-Monitor đưa tin, mặc Mỹ buông lời đe dọa trừng phạt, Ai Cập được cho sẽ tiếp nhận hai tiêm kích Su-35 đầu tiên của Nga vào đầu năm 2020. Trước đó, vào đầu năm 2019, Nga – Ai Cập đã ký kết thương vụ mua bán Su-35 trị giá 2 tỷ USD.

Tiêm kích Su-35 Nga sắp về tay Ai Cập bất chấp Mỹ buông lời dọa trừng phạt. (Ảnh minh họa)

Theo thông tin được tạp chí Expert Magazine của Nga đăng tải hôm 21/11, quá trình chuyển giao cặp Su-35 đầu tiên cho Ai Cập sẽ được Ngatiến hành ngay đầu năm 2020. Bản hợp đồng mua bán Su-35 có hơn 20 chiếc.

Tuy nhiên, phát biểu tại cuộc họp báo ở Triển lãm Hàng không Dubai vào ngày 18/11, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ R. Clarke Cooper đã nói rằng, thương vụ mua tiêm kích Su-35 của Nga có thể khiến Ai Cập bị áp đặt lệnh trừng phạt và bị cấm mua các vũ khí do Mỹ sản xuất.

Trong tháng 11, cả Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper cũng đã lên tiếng phản đối Ai Cập mua Su-35. Theo tờ Wall Street Journal, hai quan chức Mỹ đã gửi lời cảnh báo rằng, “ít nhất, các thỏa thuận mua vũ khí quy mô lớn với Nga cũng sẽ làm xáo trộn các giao dịch quốc phòng giữa Mỹ - Ai Cập trong tương lai và hoạt động hỗ trợ an ninh của Mỹ với Ai Cập”. Theo đó, khả năng Ai Cập còn bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt chiểu theo Đạo luật Chống lại các đối thủ của Mỹ bằng lệnh trừng phạt (CAATSA).

Lời cảnh báo của Mỹ được đưa ra sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thực hiện chuyến thăm chính thức tới Cairo. Trong cuộc gặp với Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi, Bộ trưởng  Shoigu cho biết, “Nga hiện sẵn sàng hỗ trợ các lực lượng quân sự và quốc phòng của Ai Cập tăng cường năng lực”.

Sau khi Mỹ buông lời đe dọa áp đặt lệnh trừng phạt, một quan chức Ai Cập giấu tên chia sẻ với tờ The Daily News Egypt rằng, “Ai Cập là một quốc gia độc lập do đó, quốc gia này không nhận lệnh của bất cứ nước nào khác liên quan tới chính sách đối nội và đối ngoại”. Vị quan chức này nhấn mạnh thêm, “Ai Cập cũng không can thiệp vào chuyện nội bộ và đối ngoại của bất cứ quốc gia nào”.

Thậm chí, quan chức Ai Cập còn khẳng định lời cảnh báo của Mỹ là “vô nghĩa và không cần phải xem trọng”. Ông này nói thêm thương vụ mua S-35 của Ai Cập vẫn sẽ được tiến hành và không bị trì hoãn dù có trong hoàn cảnh nào.

Một số nhà quan sát cho rằng, việc chính quyền Mỹbuông lời cảnh báo chỉ nhằm thử phản ứng của Ai Cập.

Theo Thiếu tướng Gamal Mazloum, một chuyên gia quân sự từ Học viện Quân sự Nasser, lời cảnh báo của Mỹ rất rõ ràng. Theo đó, thỏa thuận Su-35 giữa Nga - Ai Cập nên bị đình chỉ bởi Mỹ sẽ không cho phép thỏa thuận được thực thi cũng như sẽ tìm cách hủy bỏ bằng mọi cách có thể bao gồm áp dụng các biện pháp trừng phạt quân sự và kinh tế trong trường hợp Ai Cập không lùi bước.

Tuy nhiên, ông Mazloum cũng cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ đã mua hệ thống phòng không S-400trong năm nay bất chấp các cảnh báo từ phía Mỹ và thậm chí còn có ý định mua thêm vũ khí của Nga. Song cho đến nay, Mỹ vẫn chưa biến lời đe dọa thành hiện thực.

Quan hệ Mỹ - Ai Cập

Kể từ khi ký Hiệp ước Hòa bình Ai Cập - Israel vào năm 1979, viện trợ quân sự và kinh tế của Mỹ cho Ai Cập đã lên tới 2,1 tỷ USD mỗi năm, bao gồm 815 triệu USD viện trợ kinh tế và 1,3 tỷ USD viện trợ quân sự. Viện trợ của Mỹ cho Ai Cập chiếm 57% tổng số tiền tài trợ mà Ai Cập nhận được.

Mỹ từng nhiều lần dọa trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ vì thương vụ mua S-400 Nga. (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, các khoản đầu tư của Mỹ vào Ai Cập đã vượt quá 22 tỷ USD vào năm 2019, tăng khoảng 26% so với năm 2017. Do đó, nếu mất các khoản đầu tư của Mỹ, kinh tế Ai Cập sẽ bị suy yếu. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng kinh tế đã kéo dài suốt nhiều năm ở Ai Cập khiến Cairo phải vay 12 tỷ USD từ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF).

Bình luận về sức chịu đựng của Ai Cập nếu Mỹ gây sức ép, ông Mazloum cho rằng, chính quyền đương nhiệm hiểu rõ về sự cần thiết phải đa dạng hóa các nguồn cung vũ khí do lo ngại Mỹ ngày càng ảnh hưởng nhiều đến quyền quyết định nội bộ của Ai Cập. 

Thiếu tướng Nasr Salem, cựu lãnh đạo Cơ quan Trinh sát và Tình báo quân đội Ai Cập nhận định hoàn toàn có thể loại trừ khả năng Mỹ sẽ cắt đứt quan hệ với Ai Cập.

Theo ông Salem, Mỹ sẽ tự làm tổn thương chính mình nếu quan hệ hợp tác Mỹ - Ai Cập đổ vỡ trong bối cảnh khu vực Trung Đông đang đối mặt với nhiều bất ổn. Trong khi đó, Ai Cập đang là quốc gia ủng hộ Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố và chủ nghĩa cực đoan trong khu vực.

Chia sẻ với RT, nhà phân tích chính trị Mac Sharkawy cũng cho rằng, Washington sẽ chỉ có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Ai Cập sau quá trình cân nhắc kỹ lưỡng về vai trò của đồng minh. Nguyên nhân là do Cairo đang nắm trong tay nhiều “chìa khóa” mà Washington cần như các cuộc đàm phán với Hamas và các phe phái khác ở Palestine.

Trong khi đó, phát ngôn viên của Tổ chức Công lý và Phát triển ở Trung Đông và Bắc Phi, ông Zaidan al-Qanai nhấn mạnh, Washington sẽ không áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Ai Cập bởi Mỹ - Ai Cập đang có mối quan hệ đối tác chiến lược. Ông al-Qanai cũng nói rằng, cuộc chiến chống khủng bố ở Sinai là một phần trong lợi ích của Mỹ.