Vì sao Nga bất ngờ từ chối đàm phán lãnh thổ với Nhật Bản?

Thủ tướng Nhật Bản Abe, Tổng thống Nga Putin

Hãng Kyodo ngày 14/7 trích dẫn hai nguồn tin ngoại giao cho biết, Nga đã từ chối khởi động đàm phán với Nhật Bản về việc trao trả 2 hòn đảo tranh chấp bất chấp thỏa thuận hồi năm ngoái. Động thái này có thể tiếp tục trì hoãn việc ký kết hiệp ước hòa bình giữa hai nước.

Theo Kyodo, tháng 11 năm ngoái, Tổng thống Putin và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã nhất trí thúc đẩy các cuộc đàm phán về một hiệp ước hòa bình dựa trên cơ sở tuyên bố chung ngày 19/10/1956. Tuyên bố này đề cập đến việc Moscow trao trả 2 trong số 4 hòn đảo, gồm Shikotan và nhóm đảo Habomai, một khi hiệp ước hòa bình được ký kết.

Theo các nguồn tin trên, Nga lo ngại tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Vladimir Putin sẽ tiếp tục suy giảm hơn nữa nếu Moscow trao trả cho Tokyo 2 trong số 4 hòn đảo tranh chấpở ngoài khơi đảo Hokkaido, cực Bắc Nhật Bản.

Ngoài ra, Nga không sẵn sàng trả lại những hòn đảo này với lý do sự hiện diện của các lực lượng quân sự Mỹ tại Nhật Bản vẫn là một mối đe dọa.

Hai nước đã và đang tìm cách giải quyết cuộc tranh chấp lãnh thổ kéo dài bởi vấn đề này vẫn là trở ngại khiến Moscow và Tokyo không thể đi đến một hiệp ước hòa bình suốt hơn 70 năm sau khi kết thúc Chiến tranh thế giới 2.

Thủ tướng Abe, Tổng thống Putin

Tại cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tại Osaka hồi tháng trước, ông Abe và ông Putin đã đạt được rất ít tiến triển và nhất trí sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán về vấn đề tranh chấp lãnh thổ.

Trong nhiều thập kỷ, Moscow và Tokyo vẫn tiếp tục đàm phán với mục đích đạt được một Hiệp ước hòa bình theo kết quả của Chiến tranh thế giới thứ hai. Trở ngại chính cho điều này là sự bất đồng về quyền sở hữu phần phía Nam của Quần đảo Kuril. Sau khi kết thúc chiến tranh, toàn bộ quần đảo đã được sáp nhập vào Liên Xô, nhưng 2 bên đã tranh chấp các đảo Iturup, Kunashir, Shikotan và một nhóm các đảo nhỏ liền kề.

Tháng 11/2018, tại một cuộc gặp ở Singapore, Tổng thống Nga Putin và Thủ tướng Nhật Bản Abe đã đồng ý đẩy mạnh đàm phán về một Hiệp ước hòa bình dựa trên Tuyên bố chung của Liên Xô-Nhật Bản ngày 19/10/1956.