Trung Quốc ngừng thu mua, hoa quả Việt rớt giá thảm hại

Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, trong tháng 8/2019, tại tỉnh Tiền Giang, có 3 loại trái cây bị rớt giá nặng nề là dưa hấu, dừa xiêm và thanh long. Ở thời điểm này, dưa hấu chỉ ở mức hơn 6.000 đồng/kg, giảm 50% so với tháng trước; dừa xiêm từ 90.000 đồng/chục, giảm xuống còn 40.000 đồng/chục; thanh long ruột trắng giá còn 6.000 - 7.000 đồng/kg, giảm 50% so tháng trước.

Hiện dưa hấu Tiền Giang chỉ ở mức hơn 6.000 đồng/kg. (Ảnh minh họa)

Với mức giá này nhà vườn không có lãi, thậm chí thua lỗ. Nguyên nhân giảm giá chính vẫn là nhu cầu nhập khẩu Trung Quốc không ổn định, kiểm soát chặt chẽ vận chuyển qua lại cửa khẩu vào Trung Quốc đã làm cho đầu ra của trái cây bấp bênh.

Trước đó, Bộ Công Thương cũng như Bộ NN&PTNT đã thông báo, từ tháng 5/2019, hải quan Trung Quốc không cho phép dưa hấu lót rơm thông quan mà yêu cầu dùng xốp lưới hoặc chất liệu không có sinh vật gây hại để bọc trái. Còn mít, họ yêu cầu dùng giấy dai kraft để bọc hoặc dùng bao bì là thùng giấy có in thông tin truy xuất nguồn gốc. Đối với chuối doanh nghiệp phải dùng thùng giấy hoặc túi nhựa để bọc (đều phải in mã và thông tin truy xuất nguồn gốc), vải thiều phải đóng gói trong thùng xốp có in tem chìm. 

Tất cả các loại trái cây nhập khẩu sang Trung Quốc phải đăng ký mẫu tem truy xuất nguồn gốc tại cơ quan hải quan của Trung Quốc và dán tem nhãn này nên trên các sản phẩm hoặc trên bao bì. Thông tin trên tem nhãn phải gồm các thông tin về vườn trồng, cơ sở đóng gói… Danh sách vườn trồng và cơ sở đóng gói này phải được cơ quan nước xuất khẩu, ở đây là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thông báo chính thức với cơ quan hải quan phía Trung Quốc.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa cập nhật thông tin cũng như chưa đáp ứng các yêu cầu mà Trung Quốc đưa ra nên gặp khó khăn trong xuất khẩu.

Không chỉ với mặt hàng dưa hấu, tháng 6/2019 là thời điểm mít Thái đang vào vụ thu hoạch rộ, nhưng giá bán ở mức 15.000 đồng/kg đối với loại I, 12.000 đồng/kg với loại II và 8.000 đồng/kg đối với loại III. Bình quân giảm gần 35.000 đồng/kg so với các tháng trước.

Nguyên nhân giá mít Thái xuống thấp do thương lái Trung Quốc không thu mua, trong khi đó, các nhà máy chế biến trái cây đã có kế hoạch sản xuất riêng.

Ngoài ra, từ đầu năm nay, các nông sản khác như  khoai lang Gia Lai cũng rơi vào cảnh lao đao, từ 12.000- 13.000 đồng/kg xuống còn 1.000- 2.000 đồng/kg và phải giải cứu; dứa Lào Cai từ 9.000 đồng xuống còn 1.000 đồng/kg; mực xà khô Quảng Nam tồn đọng 1000 tấn không tìm được đầu ra…Nguyên nhân đều do Trung Quốc bất ngờ thay đổi phương thức nhập khẩu từ tiểu ngạch sang chính ngạch, yêu cầu truy xuất nguồn gốc khiến nông sản không xuất bán được.

Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho biết, giá trị xuất khẩu rau quả tháng 8/2019 ước đạt 246 triệu USD, đưa giá trị xuất khẩu rau quả 8 tháng đầu năm 2019 ước đạt 2,53 tỷ USD, giảm 5,8% so với cùng kỳ năm 2018.

Mặc dù giảm nhập khẩu nhưng Trung Quốc vẫn đứng vị trí thứ nhất về thị trường nhập khẩu rau quả của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm 2019 với 70,5% thị phần, với giá trị xuất khẩu đạt 1,65 tỷ USD (giảm 5,6% so với cùng kỳ năm 2018). Tiếp theo là Mỹ, Hàn Quốc,Nhật Bản.

Các thị trường có giá trị xuất khẩu rau quả tăng mạnh là Lào (gấp 2,84 lần), Hồng Kông (gấp 2,37 lần), Đài Loan (44%), Hà Lan (tăng 37,9%), Úc (tăng 33,9%) và Nhật Bản (tăng 25,9%).

Trong khi xuất khẩu giảm thì nhập khẩu mặt hàng rau quả 8 tháng đầu năm lại tăng tăng 11,5% so với cùng kỳ năm 2018 (đạt 1,28 tỷ USD). Thái Lan và Trung Quốc là hai thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất.

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, xuất khẩu hàng rau quả những tháng cuối năm 2019 tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn như kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc leo thang gây tâm lí lo ngại cho hoạt động thương mại và đầu tư.

Ngoài ra, nhiều thị trường tăng cường áp dụng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường khắt khe như Ủy ban châu Âu xiết chặt mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đối với nông sản nhập khẩu, nhiều thị trường ban hành quy định về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận kiểm dịch thực phẩm, quy trình đóng gói và vận chuyển.