Gần 70 năm thù địch, Mỹ - Iran bước sang "trang sử mới" đầy thù hận và bạo lực?

Sau khi xảy ra vụ ám sát đến nay, Iran đã liên tục điều động binh lực ở khu vực Trung Đông để đợi lệnh sẵn sàng trả thù “máu lạnh” đối với hành động của Mỹ. Cùng với đó, Iran cũng đang chuẩn bị khởi kiện Mỹ lên Liên hợp quốc, và tuyên bố sẽ chấm dứt hoàn toàn Hiệp định hạt nhân.

Iran đang chuẩn bị nhiều biện pháp từ tạo cơ sở pháp lý và điều động binh lực để "trả thù" Mỹ. Nguồn: jxcn.cn.

Ngày 5/1, Đại diện thường trực của Iran tại Liên Hợp Quốc Majid Takht Ravanchi đã gửi thư tới Tổng thư ký Antonio Guterres và Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc để phản đối hành động của Mỹ ám sát tướng lĩnh cấp cao Soleimani của Iran.

Nội dung lá thư nhấn mạnh, Mỹ đang tấn công những người chiến đấu chống lại chủ nghĩa khủng bố. Hành động của Mỹ đã gây tổn hại nghiêm trọng những thành quả đã đạt được trong cuộc chiến chống khủng bố ở khu vực và trên toàn cầu. Iran có quyền theo luật pháp quốc tế, để có các biện pháp cần thiết trong tương lai và nước Mỹ sẽ phải chịu trách nhiệm cho tất cả hậu quả sau này.

Ngoài ra, đêm 5/1, theo hãng tin nhà nước Iran IRNA, Chính phủ Iran đã tuyên bố sẽ chấm dứt mọi cam kết theo Kế hoạch Hành động Toàn diện chung (JCPOA) còn được biết đến với tên gọi Thỏa thuận hạt nhân Iran, được ký kết vào năm 2015 giữa Iran và các nước P5+1 (Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh, Mỹ, Đức) và Liên minh châu Âu.

Chính phủ Iran tuyên bố sẽ chấm dứt mọi cam kết theo JCPOA. Nguồn: jxcn.cn.

Về mặt điều động lực lượng, từ ngày 4/1 đến nay, Iran đã liên tục điều động binh lực ở khu vực Trung Đông để đợi lệnh trả thù Mỹ. Theo tiết lộ của Tình báo Israel, Iran đã “khóa” 3 mục tiêu ở Trung Đông để báo thù cho tướng Soleimani, hàng nghìn quả tên lửa đã được kích hoạt và nhằm vào 3 mục tiêu này. Theo Spunik (Nga), lực lượng tên lửa của Iran đã đưa vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu cấp cao nhất, và đã nhằm vào 3 mục tiêu là đồng minh của Mỹ ở Trung Đông bao gồm Israel, Ả Rập Xê Út và Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất. 

Iran cũng đã điều động nhiều máy bay chiến đấu F-14 đến biên giới nước này để đợi lệnh. Cùng với đó, truyền thông Trung Đông cho biết, hàng nghìn lính đặc nhiệm của Iran và lực lượng thân Iran đã bí mật xâm nhập vào 5 quốc gia gồm Iraq, Libya, Liban, Yemen và Afghanistan để đợi lệnh tấn công 30 căn cứ của Mỹ tại các quốc gia này.

Iran đang điều động nhiều binh lực ở khu vực Trung Đông để sẵn sàng cho cuộc báo thù "máu lạnh". Nguồn: jxcn.cn.

Những hành động của Iran được coi là bước khởi đầu của “sự thăng hoa” sau cái chết của tướng Soleimani, và cũng đánh dấu gần 70 năm thù địch Mỹ - Iran bước sang “trang sử mới” theo hướng nguy hiểm hơn, bạo lực hơn.

Ngày 19/8/1953, Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) tham gia vào cuộc chính biến ở Iran nhằm lật đổ chế độ Mohammad Mosaddegh, do ông đã thúc đẩy quốc hữu hóa ngành dầu mỏ Iran, chạm đến lợi ích của phương Tây. Năm 1979, Iran bùng phát cuộc Cách mạng Hồi giáo, đặc biệt nhiều sinh viên của Iran đã bắt giữ các nhân viên của Đại sứ quán Mỹ tại đây trong thời gian 444 ngày. Kể từ đây, quan hệ Mỹ-Iran căng thẳng và thù địch trong một thời gian dài.

Năm 1980, Mỹ chấm dứt quan hệ ngoại giao với Iran, và áp dụng chính sách “ngăn chặn” đối với Iran. Trong thời gian diễn ra cuộc chiến tranh Iran – Iraq năm 1988, tàu USS Vincennes của Mỹ đã bắn hạ một chiếc máy bay chở 290 khách của Iran cất cánh từ sân bay quốc tế Bandar Abbas tới Dubai. Tất cả 290 người trên máy bay đã thiệt mạng, và cho đến nay, Mỹ chỉ bày tỏ sự “hối tiếc” về vụ việc và từ chối thừa nhận sai lầm của mình.

Mối quan hệ Mỹ - Iran sẽ bước sang "trang sử mới" bạo lực hơn dưới thời đại Tổng thống Trump? Nguồn: jxcn.cn.

Năm 2002, Tổng thống Mỹ George W. Bush đã đưa Iran vào “Trục ác quỷ” (Axis of Evil) để chỉ các quốc gia tài trợ chủ nghĩa khủng bố và có ý định sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt. Điều này làm Iran phẫn nộ, sau đó Mỹ, châu Âu và Liên hợp quốc đã áp đặt nhiều vòng trừng phạt đối với chính phủ Iran.

Từ năm 2013-2016, quan hệ Mỹ và Iran có nhiều cải thiện và năm 2015, Iran nhất trí cùng Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga và Đức ký kết Hiệp định hạt nhân Iran. Tuy nhiên, đến năm 2018, Tổng thống Mỹ Trump rút khỏi Hiệp định Hạt nhân Iran và tái khởi động các biện pháp trừng phạt kinh tế Iran, làm quan hệ 2 bên căng thẳng trở lại.

Năm 2019, căng thẳng ở Vịnh Ba Tư liên tục gia tăng, nhiều tàu chở dầu bị tấn công, máy bay không người lái của Mỹ bị Iran bắn hạ ơẻo biển Hormuz. Do đó, Mỹ đã gửi các nhóm tấn công tàu sân bay và máy bay ném bom B-52H đến Vịnh Ba Tư với lý do đề phòng Iran có các hành động xâm hại lợi ích của Mỹ.

Sau hàng loạt căng thẳng Mỹ - Iran xung quanh vụ căn cứ quân sự Mỹ tại Iraq bị tấn công tháng 12/2019, ngày 3/1/2020 Mỹ đã tiến hành ám sát tướng Soleimani của Iran, điều này chính thức đưa quan hệ Mỹ - Iran sang một “trang sử mới” tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực và thế giới.