Những sự kiện nổi bật trong ngày đầu tiên của kỳ họp Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc

Mở đầu ngày đầu tiên của hội nghị Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc là bài phát biểu của Tổng thư ký Antonio Guterres, và ông cảnh báo về “khả năng xảy ra xung đột đáng báo động” ở Vùng Vịnh sau vụ tấn công nhà máy lọc dầu Ả Rập Xê út ngày 14/9. Mặc dù lực lượng vũ trang Houthi ở Yemen đã nhận trách nhiệm vụ tấn công, song nhiều nước lại nhanh chóng cáo buộc Iran gây ra vụ việc cho dù Tehran một mực phủ nhận.

Kỳ họp Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc diễn ra từ ngày 24 đến ngày 30/9.

Bài phát biểu của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc phần nào thể hiện quan điểm của một số nguyên thủ quốc gia, khi nhiều người đề cập đến Tehran trong bài phát biểu của mình. Tổng thống Donald Trump cho biết các hình thức trừng phạt đối với Tehran sẽ còn bị thắt chặt “chừng nào Iran tiếp tục những hành vi xấu”. “Tất cả các quốc gia phải có nghĩa vụ hành động. Không một chính phủ có trách nhiệm nào được chấp nhận sự khát máu của Iran”, ông nói.

Tuy nhiên ông Trump cũng để ngỏ khả năng thực hiện một giải pháp hòa bình. “Hoa Kỳ biết rằng mặc dù tất cả các nước đều có thể gây chiến, nhưng chỉ có những ai dũng cảm nhất mới dám theo đuổi hòa bình”, ông nói.

Tổng thống Mỹ cũng nói thêm, Mỹ sẽ không phê duyệt Hiệp ước Thương mại Vũ khí Liên Hợp Quốc, có nội dung kiểm soát hoạt động buôn bán vũ khí thông thường. Mỹ là một trong 32 nước đã ký vào hiệp ước này nhưng vẫn chưa phê duyệt thành luật. Ông Trump cũng nhấn mạnh rằng tương lai của thế giới thuộc về “những người yêu nước” chứ không phải “những kẻ toàn cầu hóa” bởi người yêu nước “tôn trọng những nước lân cận và sự khác biệt làm nên giá trị của mỗi quốc gia”.

Ngược lại, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi Iran, Mỹ và các nước đã ký vào thỏa thuận hạt nhân Iran tiếp tục đàm phán, và rằng mọi điều kiện cần thiết cho hoạt động này hiện đã có.

“Hơn bao giờ hết, tôi tin đã đến lúc chúng ta bắt đầu lại cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ, Iran, các nước đã ký vào thỏa thuận JCPOA (Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện – tên gọi khác của thỏa thuận hạt nhân Iran) và các nước trong khu vực hiện bị ảnh hưởng bởi thỏa thuận này”, ông Macron nói. “Tôi tin các điều kiện cần thiết để nhanh chóng trở lại đàm phán đã được thiết lập”.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cũng nói về Iran khi ông cảnh báo rằng vụ tấn công nhà máy dầu Ả Rập Xê út “là một tội ác cực kỳ đáng khinh và tác động mạnh đến nền kinh tế quốc tế”, tuy nhiên ông nói thêm, ông tôn trọng tuyên bố của Tổng thống Iran Hassan Rouhani, khi ông đưa ra “ba điều cấm kỵ liên quan đến vũ khí hạt nhân, đó là không sở hữu, sản xuất hay sử dụng chúng”.

Thủ tướng Anh Boris Johnson chỉ nói rất ngắn về Brexit, hiện là vấn đề đáng lo ngại nhất hiện nay đối với nước Anh. Thay vào đó, ông lại có bài phát biểu rất hùng hồn về những nguy hiểm của việc sử dụng các công nghệ không được kiểm soát chặt chẽ.

Bài phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thu hút sự chú ý của đông đảo người có mặt.

Về phần mình, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tập trung vào tình hình ở tỉnh Idlib của Syria, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế đẩy mạnh hỗ trợ để ngăn chặn tình trạng sơ tán ồ ạt từ tỉnh này. “Chúng ta cần phải làm những gì có thể để ngăn chặn một cuộc tàn sát có thể xảy ra ở Idlib và hoạt động sơ tán của 4 triệu người. Thổ Nhĩ Kỳ không thể đối phó thêm một đợt sơ tán nữa”, ông nói. Hiện nay Thổ Nhĩ Kỳ đang là nơi tị nạn của hơn 4 triệu người, một nửa trong số đó đến từ Syria.

Ông Erdogan cũng nói rằng vũ khí hạt nhân hoặc là nên được tất cả các nước sử dụng hoặc là bị cấm hoàn toàn. “Điều khiến chúng tôi lo ngại đó là vũ khí hủy diệt hàng loạt đang được dùng như một đòn bẩy trong những cuộc khủng hoảng thay vì mối đe dọa tàn khốc của chúng. Việc sở hữu vũ khí hạt nhân hoặc là nên bị cấm hoặc là nên được cho phép tất cả sử dụng”, ông Erdogan nói.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in thì kêu gọi xây dựng quan hệ thân thiết hơn nữa với Triều Tiên, khi ông tin rằng đất nước của ông sẽ “đảm bảo an ninh” cho người láng giềng phía bắc và ông hi vọng Bình Nhưỡng sẽ làm điều tương tự cho Seoul. Ngoài ra, ông cũng đề xuất biến khu vực phi quân sự (DMZ) giữa hai miền Triều Tiên thành một “khu vực hòa bình quốc tế” nơi sẽ có văn phòng Liên Hợp Quốc và các tổ chức khác trên thế giới.

Hội nghị sẽ còn tiếp tục diễn ra và người phát biểu đầu tiên sẽ là Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky. Dự kiến sẽ có thêm 38 nguyên thủ quốc gia khác sẽ phát biểu, trong đó có Tổng thống Iran Hassan Rouhani.