Những việc người lớn cần làm đầu tiên khi trẻ bị dâm ô, xâm hại

Ảnh minh họa

Liên tiếp trong một thời gian ngắn, hàng loạt vụ việc xâm hại, dâm ô, sàm sỡ trẻ em được phanh phui. Từ việc giáo viên nhắn tin gợi tình nữ sinh lớp 10, giáo viên sờ đùi, sờ mông hàng loạt học sinh lớp 5 đến bé gái bị dâm ô trong thang máy.

Mới đây nhất, dư luận xã hội đang bức xúc trước nghi vấn thầy giáo sờ soạng vùng kín của hàng loạt nam sinh lớp 7.

Có lẽ chưa lúc nào mà tình trạng trẻ bị sàm sỡ, dâm ô, xâm hại lại xuất hiện liên tục, dày dặc với mức độ ngày càng nghiêm trọng như hiện nay.

Chuyên gia tâm lý Phan Thị Hoài Yến, giảng viên môn Tâm lý y học ĐH Y dược TP.HCM, hỗ trợ điều trị tại khoa Tâm thể (Bệnh viện quận Thủ Đức) cho biết, nỗi đau thể xác có thể xác định, phân loại nhưng tổn thương về tinh thần thì không có cách nào đo được.

Chính tổn thương về tinh thần đó kéo theo những tổn thương về thể chất như trẻ stress sau sang chấn, lo âu, mất ngủ, trầm cảm, ám ảnh…

Cùng với đó là sự mặc cảm: “Tại sao lại là tôi?”, “Tại sao con tôi lại gặp trường hợp đó?”... khiến cho tâm lý của đứa trẻ cũng như cha mẹ trẻ càng nặng nề.

Theo vị chuyên gia này, sau khi xảy ra sự việc, điều đầu tiên mà cha mẹ nên làm, cần làm cho trẻ, không phải là than khóc trách đời trách người, mà phải làm cho trẻ bình tâm, làm cho trẻ cảm thấy an toàn và phải luôn khẳng định: “Đó không phải lỗi của con”, “Cha mẹ luôn ở đây để giúp con”.

Lúc này cha mẹ phải luôn bên con một cách bình tĩnh. Không nên để cho trẻ thấy sự lo lắng, bức xúc hay đau khổ của mình, bởi như vậy vô hình chung sẽ khiến trẻ cảm thấy mình đã làm cho cha mẹ đau khổ và tình trạng tâm lý của trẻ sẽ tồi tệ hơn.

Chị Yến cho biết, trong nhiều năm tiếp xúc, điều trị những trường hợp trẻ bị lạm dụng tình dục, có không ít trẻ giấu không cho ai biết mình bị xâm hại đến vài năm.

Lý do có thể do trẻ bị người lạm dụng đe dọa, hoặc do trẻ sợ nói ra sẽ bị người lớn đánh mắng, sợ mẹ la khóc, mẹ đau khổ… Chính vì thế, đứa trẻ âm thầm chịu đựng và nhiều năm sau, sự sang chấn này mới thể hiện rõ.

Hậu quả là có những bé gái bị xâm hại lúc nhỏ nhưng âm thầm chịu đựng, lớn lên có những biểu hiện tâm lý như chán ghét đàn ông, con trai, sợ hãi khi ai đó chạm vào người…

Những tổn thương tâm lý này nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, càng để lâu hậu quả càng nặng nề và khó kiểm soát.

Chuyên gia Hoài Yến phân tích: “Đứa trẻ sau khi bị xâm hại không cần sự thương hại, thương xót của mọi người xung quanh. Một ánh mắt soi mói tò mò, một cái vỗ vai tưởng như an ủi: “Tội nghiệp con”, “khổ thân con” không làm cho đứa trẻ cảm thấy tốt hơn mà ngược lại, trẻ càng thấy mình bị lún sâu, bị cả thế giới châm chọc vì điều xấu đó.

Ngay cả việc đưa trẻ đi lấy lời khai tại cơ quan điều tra cũng là một vấn đề. Khi tâm lý trẻ chưa ổn định, việc lấy lời khai này sẽ càng khoét sâu vào những tổn thương mà trẻ đang phải chịu đựng bởi một lần nữa trẻ phải nói lại, nhớ lại những gì đã xảy ra với mình”.

Vì thế, chuyên gia Hoài Yến đưa ra lời khuyên: Khi trẻ bị xâm hại, điều đầu tiên là người lớn phải làm cho trẻ có được cảm giác an toàn. Sau đó, nên đưa trẻ đến ngay với các chuyên gia tâm lý, những người có thể thật sự giúp trẻ cân bằng được tâm lý trước khi trẻ phải đối mặt với việc đào xới lại vụ việc cùng cơ quan điều tra.

Quan trọng hơn nữa chính là biện pháp phòng ngừa và ngăn chặn. Việc dạy trẻ bản lĩnh sống, kỹ năng sống phải phù hợp với lứa tuổi và phải dạy liên tục để tạo cho trẻ có phản ứng gần như là bản năng khi bảo vệ bản thân. Cùng với đó, chính cha mẹ cũng cần phải học cách bảo vệ con.

Chị Hoài Yến chia sẻ: “Quan niệm yêu thương, ôm ấp của người Việt Nam chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc trẻ không phân biệt được đâu là cưng nựng, đâu là xâm hại. Cha mẹ cho phép người thân, bạn bè nghịch, trêu “chim cò” của con khi con còn nhỏ thì làm sao dạy được trẻ hiểu phải từ chối người khác chạm vào cơ thể mình?”